Nhận Diện Rủi Ro Từ Bảo Lãnh Có Thời Hạn Hết Hạn Mở
NHẬN DIỆN RỦI RO TỪ BẢO LÃNH CÓ THỜI HẠN HẾT HẠN MỞ
Tổng tỷ trọng
nguồn thu từ dịch vụ trong đó có bảo lãnh hiện đang là xu hướng phát triển
chung của các Ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, không chỉ đơn giản là thực hiện
dịch vụ và thu phí, bảo lãnh về bản chất là cam kết của Ngân hàng sẽ thanh toán
cho Bên nhận bảo lãnh nếu Bên được bảo lãnh không thực hiện hoặc vi phạm nghĩa vụ.
Do đó, ngoài việc xem xét năng lực của người được bảo lãnh, việc thẩm định nội
dung, điều khỏan trong bảo lãnh đòi hỏi những thận trọng nhất định để đảm bảo
quyền lợi cho Bên được bảo lãnh cũng như Ngân hàng phát hành...
OPEN-ENDED
GUARANTEE...
"Open ended Guarantee" là thuật ngữ để chỉ các bảo lãnh
không xác định cụ thể về thời điểm hết hiệu lực, theo đó, cam kết của Ngân hàng
phát hành có khả năng sẽ bị kéo dài mãi mãi nếu không đủ điều kiện để tất toán
bảo lãnh. Điều này nghe qua dường như là không hợp lý nhưng vẫn phát sinh trong
thực tế giao dịch.
Công ty A là khách hàng của NH X chuẩn bị tham gia đấu thầu gói thầu
xây lắp ở nước ngoài trị giá 500.000 USD. Để hoàn thiện Hồ sơ dự thầu, Công ty
A đề nghị NH X phát hành một bảo lãnh dự thầu trị giá 5000 USD (tương đương 10%
giá trị gói thầu) theo mẫu quy định trong Hổ sơ mời thầu. Bảo lãnh sẽ được phát
hành dựa trên hạn mức tín dụng.
Tuy nhiên, mẫu bảo lãnh trong Hổ sơ mời thầu có điều khoản hết hạn:
"Bảo lãnh có hiệu lực đến hết ngày 05/02/2014, hoặc đến khi
Ngân hàng phát hành nhận được thông báo bằng văn bản của Chủ đầu tư giải tỏa
trách nhiệm theo bảo lãnh, hoặc đến khi Nhà thầu nhận được thông báo bằng văn bản
về việc hồ sơ thầu của họ không trúng thầu tùy theo điều kiện nào đến sau”.
Với nội dung của 1 bảo lãnh mà Ngắn hàng không kiểm soát và xác định
được cụ thể ngày hiệu lực như trên, NH X đă tư vấn công ty A trao đổi với Chủ đầu
tư về việc bổ sung quy định về ngày hết hạn bảo lãnh. Tuy nhiên, sau khi làm việc
với Chủ đẩu tư, công ty A đề nghị NH X phát hành bảo lãnh theo đúng mẫu quy định
tại Hồ sơ mời thầu do công ty không thể đàm phán với Chủ đẩu tư về việc thay đổi
mẫu bảo lãnh và việc phát hành thư bảo lãnh không theo đúng mẫu quy định có thể
sẽ làm công ty trượt thầu..
Sau khi cân nhắc đề nghị của khách hàng, trên cơ sở đánh giá khách
hàng, xem xét hồ sơ giao dịch, NH X đã thực hiện phát hành bảo lãnh trên cơ sở
khách hàng ký quỹ 100% trị giá bảo lãnh.
...
VÀ NHỮNG RỦI RO, BẤT LỢI CÓ THỂ XẢY RA ...
Trong tình huống này, điều kiện hết hạn của bảo lãnh phụ thuộc vào
việc Chủ đầu tư thông báo bằng văn bản tới Ngân hàng phát hành đồng ý giải tỏa
trách nhiệm theo bảo lãnh, hoặc đến khi Nhà thầu được thông báo bằng văn bản về
việc hồ sơ thầu của họ không trúng thầu - những sự kiện hết hạn nằm ngoài tầm kiểm
soát của Ngân hàng phát hành cũng như của Bên đề nghị phát hành bảo lãnh (Công
ty A).
Trường hợp Chủ đầu tư chậm trễ trong việc thông báo cho các bên
liên quan về việc giải tỏa nghĩa vụ theo bảo lãnh hoặc Nhà thầu trúng thầu thì
cam kết của Ngân hàng và Nhà thầu cũng sẽ bị kéo dài tương ứng. Thậm chí bảo
lãnh sẽ không thể tất toán nếu Chủ đều tư không thông báo cho các bê liên quan.
Thực tế, vào ngày 05/02/2014 (ngày hết hạn cụ thể được nêu trong bảo
lãnh), khi Công ty A biết thông tin không trúng thầu và gửi yêu cầu tới NH X đề
nghị tất toán bảo lãnh và giải tỏa số tiền ký quỹ, NH X đã không thể thực hiện
theo đề nghị của khách hàng do vẫn còn hai điều kiện tất toán bảo lãnh chưa xảy
ra.
Đến ngày 05/05/2014 (3 tháng sau ngày 05/02/2014) NH X mới nhận được
Công văn của Chủ đầu tư thông báo về việc Nhà thầu không trúng thầu và đồng ý
giải tỏa trách nhiệm của Ngân hàng phát hành bảo lãnh. Lúc này, khi đã đảm bảo
đủ tất cả các điều kiện hết hạn, NH X mới có đủ căn cứ để tất toán bảo lãnh và
giải tỏa số tiền kỹ quỹ của khách hàng. Như vậy, chỉ do Chủ đầu tư chậm trễ
thông báo, trách nhiệm của khách hàng và NH X, cũng như thời gian ký quỹ của
khách hàng đã bị kéo dài thêm 3 tháng.
TƯ
VẤN KHÁCH HÀNG - BIỆN PHÁP HỮU HIỆU PHÒNG NGỪA RỦI RO
Bảo lãnh Open-ended thực tế vẫn phát sinh trong giao dịch bảo lãnh
giữa các đối tác. Những rủi ro, bất lợi của Open ended Guarantee như phân tích ở
trên có thể được phòng ngừa và giảm thiểu thông qua tư vấn khách hàng.
Một số gói thầu quốc tế thường có những buổi gặp gỡ trao đổi giữa
Chủ đầu tư và Nhà thầu để trả lời vướng mắc trước khi nộp hồ sơ thầu. Đây chính
là thời điểm có thể đề xuất chỉnh sửa những điểm không hợp lý liên quan đến mẫu
bảo lãnh dự thầu. Do vậy, cần theo sát khách hàng để có thể tư vấn cho khách
hàng từ trước hoặc trong quá trình phát sinh giao dịch. Những ý kiến tư vấn xác
đáng từ khi khách hàng dự kiến tham dự gói thầu hoặc từ lúc thương thảo hợp đồng
có thể giúp điều chỉnh các nội dung quy định trong hồ sơ, vừa bảo vệ lợi ích của
khách hàng vừa phù hợp và thuận tiện cho quá trình cấp tín dụng, phát hành bảo
lãnh của Ngân hàng sau này. Để tư vấn một nội dung bảo lãnh an toàn và phù hợp.
